Phó Chủ nhiệm Văn phòng Chủ tịch nước Lê Khánh Hải, Thứ trưởng Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội (LĐ-TB&XH) Lê Văn Thanh chủ trì họp báo.

Tại họp báo, Phó Chủ nhiệm Văn phòng Chủ tịch nước Lê Khánh Hải đã công bố lệnh của Chủ tịch nước về việc công bố Pháp lệnh Ưu đãi người có công với cách mạng đã được Uỷ ban thường vụ Quốc hội khóa XIV thông qua ngày 9/12/2020 (sau đây gọi là Pháp lệnh năm 2020).

Phó Chủ nhiệm Văn phòng Chủ tịch nước Lê Khánh Hải công bố lệnh của Chủ tịch nước về việc công bố Pháp lệnh Ưu đãi người có công với cách mạng (Ảnh: KT)

Bổ sung một số đối tượng người có công với cách mạng và thân nhân

Thứ trưởng Bộ LĐ-TB&XH Lê Văn Thanh cho biết, Pháp lệnh gồm 7 Chương và 58 Điều. So với Pháp lệnh hiện hành, Pháp lệnh năm 2020 đã bổ sung 02 Chương 10 Điều và sửa đổi 41 Điều.

Về những nội dung lớn của Pháp lệnh năm 2020, Thứ trưởng Lê Văn Thanh nhấn mạnh, Pháp lệnh đã kịp thời thể chế hóa quan điểm, chủ trương, đường lối của Đảng về ưu đãi người có công với cách mạng được nêu tại các văn bản của Đảng qua các thời kỳ.

Theo đó, Pháp lệnh đã bổ sung các nguyên tắc thực hiện chính sách, chế độ ưu đãi người có công với cách mạng theo tinh thần Chỉ thị số 14-CT/TW ngày 19 tháng 7 năm 2017 của Ban Bí thư Trung ương Đảng về tiếp tục tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với công tác người có công với cách mạng như: chăm lo sức khỏe, đời sống vật chất, tinh thần của người có công với cách mạng và thân nhân của người có công với cách mạng là trách nhiệm của Nhà nước và xã hội; Chế độ ưu đãi người có công với cách mạng và thân nhân của người có công với cách mạng phải được xác định và điều chỉnh phù hợp với điều kiện kinh tế - xã hội của đất nước trong từng thời kỳ, bảo đảm mức sống của người có công với cách mạng bằng hoặc cao hơn mức trung bình của cộng đồng dân cư nơi cư trú.

Cũng theo Thứ trưởng Lê Văn Thanh, về phạm vi điều chỉnh, Pháp lệnh năm 2020 mở rộng việc thực hiện chính sách ưu đãi đối với người nước ngoài có công với cách mạng và giao Chính phủ quy định cụ thể.

Pháp lệnh cũng bổ sung một số đối tượng người có công với cách mạng và thân nhân. Cụ thể, Pháp lệnh đã mở rộng đối tượng người bị địch bắt tù, đày do trực tiếp hoạt động cách mạng, trực tiếp chiến đấu bảo vệ Tổ quốc, làm nghĩa vụ quốc tế sau năm 1975. Mở rộng đối tượng người hoạt động kháng chiến giải phóng dân tộc và bảo vệ Tổ quốc: người được Nhà nước khen tặng Huân chương Chiến thắng, Huy chương Chiến thắng. Bổ sung đối tượng hưởng ưu đãi là vợ hoặc chồng liệt sĩ lấy chồng hoặc vợ khác mà nuôi con liệt sĩ đến tuổi trưởng thành hoặc chăm sóc cha đẻ, mẹ đẻ liệt sĩ khi còn sống hoặc vì hoạt động cách mạng mà không có điều kiện chăm sóc cha đẻ, mẹ đẻ liệt sĩ khi còn sống.

Quy định chặt chẽ điều kiện được công nhận liệt sĩ

Thứ trưởng Bộ LĐ-TB&XH Lê Văn Thanh giới thiệu những nội dung lớn của Pháp lệnh (Ảnh: KT)

Một điểm đáng chú ý khác của Pháp lệnh là chuẩn hóa các điều kiện, tiêu chuẩn xem xét công nhận người có công với cách mạng theo đúng nguyên tắc chặt chẽ, thật sự xứng đáng, tôn vinh đúng đối tượng.

Theo đó, các điều kiện, tiêu chuẩn đối với 12 diện đối tượng người có công với cách mạng đã được rà soát kỹ từ thực tiễn giải quyết trong nhiều năm qua để quy định trong Pháp lệnh năm 2002.

Cụ thể, đối với thời kỳ đất nước còn chiến tranh và chiến đấu bảo vệ tổ quốc: kế thừa các văn bản pháp luật từ trước đến nay và bảo đảm tính khả thi trong thực hiện chính sách hiện tại và giao Chính phủ quy định việc giải quyết những trường hợp còn tồn đọng (giải quyết đúng đối tượng; công khai, minh bạch về thủ tục giải quyết; hồ sơ, giấy tờ phù hợp với điều kiện, bối cảnh đất nước trong từng giai đoạn lịch sử cách mạng, đặc điểm lịch sử địa lý của từng vùng miền, từng thời kỳ kháng chiến).

Đối với thời kỳ đất nước hòa bình, Pháp lệnh chỉ xem xét công nhận liệt sĩ và thương binh đối với những trường hợp: Đặc biệt dũng cảm cứu người, cứu tài sản của Nhà nước, của Nhân dân hoặc ngăn chặn, bắt giữ người có hành vi phạm tội, là tấm gương có ý nghĩa tôn vinh, giáo dục, lan tỏa rộng rãi trong xã hội; Do ốm đau, tai nạn không thể cứu chữa kịp thời khi đang trực tiếp làm nhiệm vụ quốc phòng an ninh ở địa bản biên giới, trên biển, hải đảo có điều kiện đặc biệt khó khăn theo danh mục của Chính phủ quy định; Trực tiếp làm nhiệm vụ đấu tranh chống tội phạm; Trực tiếp làm nhiệm vụ huấn luyện chiến đấu diễn tập hoặc làm nhiệm vụ phục vụ quốc phòng, an ninh có tính chất nguy hiểm.

Đối với bệnh binh, chỉ xem xét công nhận đối với trường hợp bị mắc bệnh có tỷ lệ tổn thương cơ thể từ 61% trở lên khi làm nhiệm vụ cấp bách, nguy hiểm mà không đủ điều kiện hưởng chế độ hưu trí.

Đối với người hoạt động kháng chiến bị nhiễm chất độc hóa học, Pháp lệnh chưa bổ sung quy định chế độ ưu đãi đối với thế hệ 3 của người hoạt động kháng chiến bị nhiễm chất độc hóa học mà tiếp tục thực hiện chính sách bảo trợ xã hội đối với các cháu bị dị dạng, dị tật theo hướng có thể áp dụng chính sách bảo trợ xã hội đặc thù.

Nội dung lớn khác của Pháp lệnh được Thứ trưởng Lê Văn Thanh nêu rõ là chế độ ưu đãi đối với người có công với cách mạng và thân nhân được tập hợp để quy định một cách thống nhất, rõ ràng.

Bên cạnh đó, Pháp lệnh cũng định rõ nguyên tắc hưởng trợ cấp, phụ cấp ưu đãi người có công với cách mạng: người có công với cách mạng thuộc nhiều đối tượng thì được hưởng trợ cấp, phụ cấp của nhiều đối tượng; đối với trợ cấp người phục vụ và chế độ ưu đãi khác thì chi hưởng mức cao nhất của một chế độ ưu đãi.

Quy định chế độ trợ cấp mai táng khi người có công với cách mạng, thân nhân liệt sĩ và con đẻ bị dị dạng, dị tật của người hoạt động kháng chiến bị nhiễm chất độc hóa học chết theo mức quy định của pháp luật về bảo hiểm xã hội.

Pháp lệnh cũng bổ sung chế độ bảo hiểm y tế và trợ cấp tuất hàng tháng đối với vợ hoặc chồng liệt sĩ tái giá.

Pháp lệnh quy định mức trợ cấp hàng tháng đối với Bà mẹ Việt Nam anh hùng bằng 03 lần mức chuẩn. Với việc nâng mức trợ cấp này, cùng với phụng dưỡng của xã hội, đảm bảo Bà mẹ Việt Nam anh hùng sống tốt mà không phụ thuộc vào số con liệt sĩ.

Pháp lệnh có hiệu lực từ ngày 1/7/2021.

“Dự kiến sẽ có khoảng 3 Nghị định của Chính phủ và 3 thông tư của Bộ LĐ-TB&XH để quy định chi tiết và hướng dẫn thi hành Pháp lệnh” – Thứ trưởng Lê Văn Thanh cho biết./.