Trong 3 tháng thực hiện Nghị quyết số 02/2019/NQ-CP về tiếp tục các giải pháp cải thiện môi trường kinh doanh, nâng cao năng lực cạnh tranh quốc gia năm 2019, định hướng đến năm 2021, số văn bản được ban hành theo yêu cầu của Nghị quyết rất ít.
Thậm chí, đến thời điểm gần hết tháng 4/2019, nhiều Bộ, ngành như Giáo dục và Đào tạo, Văn hóa - Thể Thao và Du lịch, Lao động - Thương binh và Xã hội, Tài nguyên và Môi trường… vẫn chưa ban hành tài liệu hướng dẫn việc thực hiện cắt giảm các chỉ số liên quan đến môi trường kinh doanh, năng lực cạnh tranh quốc gia trên các bảng xếp hạng của Diễn đàn Kinh tế thế giới (WEF), Ngân hàng Thế giới (WB).
Theo tính toán của Ngân hàng Thế giới (WB), hiện nay, thời gian làm thủ tục giao dịch thương mại qua biên giới ở Việt Nam gấp 2 lần của Thái Lan, 3 lần của Malaysia và lâu hơn nhiều so với Singapore. Chi phí nhập khẩu mà các doanh nghiệp phải thực hiện ở các cửa khẩu của Việt Nam cũng cao hơn 2 lần so với Thái Lan, Malaysia và Singapore...
Các nghiên cứu của Viện Nghiên cứu quản lý kinh tế Trung ương (CIEM) cho thấy, đà phục hồi tăng trưởng trong những năm qua có một phần quan trọng từ những cải cách thể chế kinh tế nói chung và môi trường kinh doanh nói riêng.
Đây cũng là lý do các chuyên gia nghiên cứu luôn đòi hỏi Chính phủ nhấn mạnh yêu cầu về cải thiện môi trường kinh doanh, nhất là khi Nghị quyết số 02/2019/NQ-CP đã đặt ra hàng loạt nhiệm vụ với trách nhiệm cụ thể cho từng bộ, ngành và địa phương.
Phải nhắc lại, kết quả cắt giảm, đơn giản hóa điều kiện kinh doanh năm 2018 được ghi nhận là điểm sáng lớn của môi trường kinh doanh Việt Nam, lan tỏa niềm tin về xu hướng cải cách. Mặc dù vậy, các nội dung rà soát, cắt giảm mới được giới hạn trong các quy định ở tầm nghị định. Việc cắt bỏ, sửa đổi điều kiện kinh doanh trong phạm vi các luật mới được Bộ Kế hoạch và Đầu tư đưa ra trong Dự thảo sửa đổi Luật Đầu tư trên cơ sở đề xuất của các bộ, ngành, chưa có rà soát tổng thể. Ngay cả ở cấp nghị định, một số nghị định sửa riêng từng nghị định đã được đưa ra lấy ý kiến từ năm ngoái, nhưng đến nay vẫn khá im ắng…
* Cắt giảm điều kiện kinh doanh cần quyết liệt hơn
Bản Dự thảo Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Đầu tư, Luật Doanh nghiệp vừa được cập nhật. Theo đó, cơ quan xây dựng Luật đề xuất cắt giảm 17 ngành, nghề đầu tư kinh doanh có điều kiện quy định trong Luật Đầu tư thay vì hơn 20 ngành, nghề được đề xuất trước đó.
Góp ý về nội dung này, nhiều chuyên gia kinh tế cho rằng, đề xuất cắt giảm như vậy vẫn chưa đủ mạnh và cần quyết liệt hơn.
Cùng với việc đề xuất cắt giảm 17 ngành, nghề kinh doanh có điều kiện, Dự thảo Luật đề xuất sửa đổi 6 ngành, nghề và bổ sung 2 ngành, nghề đầu tư kinh doanh có điều kiện (đăng kiểm tàu cá; kinh doanh dịch vụ phát hành báo chí nhập khẩu).
Đánh giá cao về đề xuất bãi bỏ ngành, nghề đầu tư kinh doanh có điều kiện tại Dự thảo Luật, nhưng ông Nguyễn Đình Cung, Viện trưởng Viện Nghiên cứu Quản lý Kinh tế Trung ương (CIEM) cho rằng: “Đó là con số khiêm tốn. Cải cách chưa đủ mạnh”. Bởi theo ông Cung, qua nghiên cứu cho thấy, trong số 243 ngành, nghề kinh doanh có điều kiện hiện hành, nên bỏ ít nhất một nửa. Muốn làm được điều này, chúng ta không nên chờ các Bộ kiến nghị việc sẽ cắt giảm đủ mạnh, đủ lớn, vì họ chỉ kiến nghị bỏ những thứ không mang lại lợi ích cho mình.
Luật sư Lê Nết, Công ty Luật TNHH LNT và thành viên nêu quan điểm: “Con số 17 ngành, nghề đầu tư kinh doanh được đề xuất bãi bỏ là quá ít so với 243 ngành, nghề đầu tư kinh doanh có điều kiện hiện nay. Nhưng đó chỉ là danh mục với ngành, nghề kinh doanh nói chung chứ không phải danh mục về ngành, nghề đầu tư”…